(Nederlands beneden)
Rib’un style konvenshonál i eskala mas grandi, kunukeronan ta keda kana kontr’i nesesidad di awa. K’un kantidad limite di aw’i pos, semper un par’i vélt mester keda sin plantá. Esaki kemen: no tin aktividad di fotosíntesis i p’esei tampoko aktividad ekonomiko den temporada di sekura. Tambe na kuminsamentu di awaseru nos ta hanja nos infrentá ku atraso, paso e simianan plantá mester kim i krese, ku ta kosta nos 2 pa 4 yubianan baluroso (i.e. tampoko aktividad di fotosíntesis). Samyama ta ofrese medotonan di Permakultura i Agroforestria Syntropiko ku ta traha kú, en bes di kóntra naturalesa. K’esaki kunukeronan por apliká medidanan ku ta amplia i diversifiká produktividád, tambe den temporada di sekura. Esakinan ta p.e:
1. Sistema Perennial: Palunan tin un chéns mas grandi di sobrebibí nos sekura, paso nan tin un ‘bentana di 
irrigashón’ mas grandi. Ora nos ta alterná strip di palu ku strip di berdura, e strip di berdura por kanselá den temporada di sekura, pero e strip di palu no (ejemplo video). Ademas, palunan por amplia bo kosecha di berdura óf hierba te ku 50%. Mas tantu ahinda, palunan ta yuda e infiltrashón i kondensashón di awa. P’esei traha un disenjo intelihente ku palunan di Korsou ku ta bon den merkado, mane:
- Fruta: kenepa, tamarein, mispel, mango, schubappel, guyaba, ananas;
- Pa Bestia: amandel, indju, tumba rabu, moringa, barbedejonkman, wandu;
- Medisinál: moringa, neem, apeldam, sorsaka, welensali, flaira;
- Pa Palu: neem, barbedejonkman, flamboyán, wayaká.
2. Tera Kubrí: semper tene tera kubrí ku material organiko, p’asina protehá e bida terestriál (i.e. mikrobiómo). E mikrobiómo ta eksistí di bakteria, beském i archaea, ku ta amplia e mata su kapasidad di absorbá nutriente i awa te ku 1.000x. Materiál organiko riba suelu ta protejá tera, ta hasiéle friu i ta resultá den kompóst.
3. Kubierto Bérdé: Mas importante ahinda ku tera kubrí ta e ‘Ruta di Kárbono Líkido‘. Via fotosíntesis e mata ta traha suku pa entre otro su stam i blachi, pero 50% di esaki ta keda transportá pa su raisnan, pa alimentá e mikrobiómo. Esenshál esaki ta, paso e mikrobiómo ta regla e awa, nutriente i mineralnan p’e matanan. Un tera kubrí ku mata bibu, mas largu posibel hintér anja, ta esenshál pa nos produktividad kunukero. Samyama ta ofresé sabiduría pa desaroyá un disenjo i implementashón pa bo negoshi, sea bo produkshón di fruta, berdura of bestia.
4. Integrashón di Animál: Forestanan Europeano is Amerikanu ta muriendo kaminda no tin animal grandi mas den nan. Animalnan (speshálmente esun nan ku ‘pata singular’, kemen kabritu, karné, baka, biná, porko etc) ta ampliá e velosidad di sirkulashón di mineralnan den bo sistema. Kada pasashi dor d’je tripanan ta amplia e densidad di mineralnan ku faktor 10 (i.e. mest). Riba bo kunuku tambe nos por lag’e animalnan rosa rib’un manera dirigí, pa nos apliká nan funshónnan mane grawatá, aerá, kombatí pést i maai. Asina nos ta laga un kabritu ekspresá su ‘kabrituidád’, un porko su ‘porkoïdád’, i un galinja su ‘galinjidád’, mane Dios a propositá.
5. Un Densidat i Diversidat haltu: ta sóru pa un mas haltu sobrebibiensa, resistensha kontr’i sekura i un almanesahe di awa. Solamente un vélt plantá ku densidad haltu por sobrebibí nos sekura, kompará ku un vélt ku 1 pa 3 berdura bruá. E figura na man robes ta ilustrá esaki, e ta duna e inkrementu (kresimientu) di biomasa pa kada m2, ora nos subi e diversidad di berdura/fruta. Esaki ta konta pa ambos e diversidad di berdura, i pa e grupo funshonál di berdura (kemen e grupo di yerba -maishi, sorghum-, grupo di bonchi -kouseband, bonchi kunuku, wandú-, grupo di nachtschade -batata, tomati, berehein- etc). P’esei mihó sembra sikiera 5 diferente simia of mas, i sikiera 3 of mas gruponan funshonál bruá den otro. Samyama por yudabu skohe esaki, pero tambe yuda ku sebramentu, mantenshón i kosecha.
En konklushón bo por bisa bo ta mihó harmá ku un ‘hofi di fruta/berdura/bestia’ mesklá, un ku densidad i diversidad mas haltu posibel. Ku esaki, nos ta husa e Kuminda-pa-Masa-Ratio (KMR: kg kuminda pa kg di karni di bo bestia) pa kalkuá presis kuantu bestia bo sistema por karka. Samyama ta yudabu identifiká, organisá i planta e kombinashón proprio di diversidad ku ta kuadra ku bo nesesidad.
(Na man robes un vélt di Turnip só, mei mei un di radijs so, i man drechi ku 6 diferente berdura, den Juli, ku solamente 20 mm di awaseru risibí)
Nederlands:
Op conventionele manier en op grotere schaal loopt de landbouwer steeds weer tegen watertekorten aan. Bij een beperkte (of afwezige) hoeveelheid bodemwater zullen er altijd plots brak moeten staan. Dit wil zeggen: geen fotosynthese activiteit en dus ook geen economische activiteit in de droge periode. Ook bij de opstart van de regenperiode loopt men een efficiëntie-achterstand op, omdat de ingezaaide groenten moeten ontkiemen en groeien, wat weer 2 á 4 kostbare regenbeurten onbenut laat (i.e. geen fotosynthese-activiteit). Samyama biedt Permacultuur en Syntropic Agroforestry methoden aan die werken mét, in plaats van tégen de natuur. Hiermee kunnen boeren een aantal maatregelen toepassen die de productiviteit verhogen en verspreiden, ook tijdens de droge periode:
1. Perenniaal systeem: Bomen hebben een grotere kans om de droogte te overleven, omdat ze een bredere ‘window of irrigation’ hebben. door de bomen en groenten af te wisselen in strips, kan het groente-gedeelte wegvallen in de droge periode, maar de bomenstrip niet (voorbeeld video). Verder zorgen bomen voor meer waterinfiltratie en condensatie. Maak daarom een intelligente keuze van Curaçaose bomen die vermarktbaar zijn en pas die toe, zoals:
- Fruit: kenepa, tamarein, mispel, mango, schubappel, guyaba, ananas;
- Veevoeder: amandel, indju, tumba rabu, moringa, barbedejonkman, wandu;
- medicinaal: moringa, neem, apeldam, sorsaka, welensali, flaira;
- hout: neem, barbedejonkman, flamboyán, wayaká.
2. Covered soil: houdt altijd de grond bedekt, om het bodemleven te beschermen tegen zonnestraling. De ‘microbiome’ bestaat uit schimmels, bacteriën, archaea die de opnamecapaciteit van planten 1.000x vergroten. Organisch materiaal op de bodem beschermt dus, houdt de bodem koel en voorziet in compost.
3. Green cover: Belangrijker dan covered soil is de ‘Liquid Carbon Pathway‘. Via fotosynthese wordt in de plant suikers aangemaakt, waarvan tot 50% naar beneden in de wortels wordt getransporteerd als voeding voor het ‘microbioom’. Essentieel is om dit bodemleven te voeden, omdat zij de nutriënten, mineralen en water aanleveren. Een continue green cover is dus van essentieel belang voor de farm productivity. Samyama biedt de expertise om een gepast design en implementatie te ontwikkelen voor uw business model, zij het groenten, fruit of vee.
4. Integratie Dieren: Europese en Amerikaanse bossen waar geen grote dieren meer in voorkomen, zijn aan het afsterven. Dieren (vooral éénhoevigen, dus geiten, schapen, runderen, herten, varkens) versnellen met hun metabolisering de circulering van mineralen en nutriënten. Elke darmpassage verhoogt de dichtheid van waardevolle stoffen met een factor 10. Ook op uw kunuku kan het vee gericht grazen op het land, achter de oogst aan, om zo haar nuttige functies die dieren hebben, toe te passen: van krabben, omwoelen, beluchten, grazen, onkruid wieden en plagen bestrijden. Zo uit een geit zijn volledige ‘geitheid’, het varken zijn ‘varkenheid’, en de kip zijn ‘kipheid’.
5. Hoge diversiteit en dichtheid: zorgt voor grotere overlevingskans, droogte resistentie en water opslagcapaciteit. Alleen een zeer divers ingezaaid plot kan de droogte weerstaan, ten opzichte van 1 gewas of een enkele 3-5 mix groenten. Het figuur links illustreert de toename biomassa in gram per m2, bij meerdere soorten. Zowel meerdere soorten, als meerdere functionele groepen door elkaar verhoogt de algehele gewasopbrengst. Plant daarom in ieder geval 5 soorten gewassen en minimaal 3 functionele groepen door elkaar heen. Samyama helpt u bij deze keuze, maar ook bij de aanplant, verzorging en maintenance van uw kunuku!
Concluderend bent u dus het beste af met een voedselbos (zowel voor groenten, fruit als diervoedselbos) met zeer grote diversiteit en dichtheid. Aan de hand van de ‘Feed-to-Mass-ratio’ (FMR; kg voer per kg gewichtstoename) kan dan precies het aantal dieren per plot worden berekend. Samyama ondersteunt u bij het identificeren, samenstellen en aanplanten van de juiste combinatie diversiteit die bij uw behoefte past!